Lời khuyên cho người dùng thuốc Corticoid

Corticoid là “con dao hai lưỡi”, vì ngoài chữa trị các bệnh nặng như hen phế quản, viêm khớp, ung thư... thuốc còn để lại tác dụng phụ nguy hiểm

Corticoid là nội tiết tố của tuyến thượng thận, có vai trò quan trọng trong sự chuyển hóa muối, đường, mỡ và chất đạm. Hiện nay đã có nhiều sản phẩm Corticoid tổng hợp như Prednisolone, Dexamethasone, Depersolon, K-cort...

 

Để phòng ngừa và hạn chế những tác dụng phụ, người dùng thuốc Corticoid nên thực hiện các hướng dẫn sau:

1. Chỉ dùng Corticoid khi có chỉ định của thầy thuốc và khi các biện pháp điều trị khác đã thất bại.

2. Nên chụp X-quang phổi trước khi sử dụng Corticoid để loại trừ bệnh lao phổi, vì thuốc có thể làm bệnh thêm trầm trọng. Nếu trong thời gian điều trị mà thấy có triệu chứng của bệnh phổi thì phải chụp X-quang lại ngay.

 

Lạm dụng Corticoid có thể bị các bệnh loãng xương, tăng huyết áp, đái tháo đường,

loét và chảy máu dạ dày... Ảnh minh họa

3. Trước và trong thời gian điều trị Corticoid cần đi khám để kiểm tra bệnh đái tháo đường hoặc tăng huyết áp.

4. Cần kiểm tra bệnh thiên đầu thống hoặc đục thủy tinh thể vào các thời điểm trước, sau điều trị 3 tháng và ít nhất mỗi năm một lần sau đó.

5. Corticoid có thể gây rối loạn tâm thần, vì vậy cần báo ngay cho bác sĩ nếu phát hiện bệnh nhân có thay đổi về hành vi, nhận thức hoặc trí nhớ.

6. Cần tránh nằm hoặc ngồi tại chỗ quá lâu vì Corticoid dễ làm yếu cơ và khiến chứng loãng xương nặng thêm. Những người bị gãy xương nên sớm vận động trở lại sau khi được điều trị. Để đề phòng loãng xương, nên uống thêm khoảng 1g canxi và vitamin D mỗi ngày. Nên kiểm tra định kỳ 6 tháng một lần xem có bị loãng xương không và xác định mức độ bệnh.

7. Tránh các hoạt động hoặc động tác có nguy cơ bị ngã hay chấn thương để tránh gãy xương, chảy máu. Nếu không, vết thương sẽ lâu liền hơn bình thường rất nhiều. Tránh hoặc tạm hoãn phẫu thuật nếu có thể. Trường hợp vết thương lâu liền, uống thêm vitamin A 20.000 đơn vị mỗi ngày trong khoảng 1 tuần.

8. Một số người bị suy sinh dục cần báo cho thầy thuốc trước khi dùng thuốc.

9. Phòng bệnh loét dạ dày bằng cách dùng Corticoid cùng hoặc ngay sau bữa ăn. Một số thuốc có khả năng dự phòng loét dạ dày do Corticoid như Sucralfate 1g (uống trước bữa ăn 1 giờ và trước khi đi ngủ), hoặc Ranitidine, Losec...

10. Nếu người dùng thuốc có dấu hiệu bị nhiễm trùng thì cần được điều trị tích cực ngay lập tức. 

11. Theo dõi cân nặng hàng ngày. Nên áp dụng chế độ ăn kiêng để tránh béo phì hoặc tăng cân nhanh.

12. Đối với trẻ em, cần đo chiều cao thường xuyên để phát hiện sớm trường hợp trẻ chậm lớn. Với người lớn, biểu hiện giảm dần chiều cao có thể là dấu hiệu của lún xẹp cột sống.

13. Người dùng Corticoid hay có rối loạn kali máu, thường là hạ kali máu, nên phải được xét nghiệm định kỳ.

14. Khi bắt đầu giảm liều, cần chú ý các dấu hiệu suy thượng thận như mệt, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, tụt huyết áp, thậm chí choáng, hôn mê...

15. Không nên tự ngừng thuốc Corticoid đột ngột, nhất là những trường hợp đang dùng liều cao hoặc dùng thuốc trong thời gian dài. Việc này có nguy cơ gây suy thượng thận cấp nặng, dễ dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Theo BS Nguyễn Quang Bảy - Sức khoẻ & Đời sống