Xét nghiệm máu giúp hạn chế việc lạm dụng thuốc kháng sinh

Phương pháp xét nghiệm máu mới có thể giúp bác sĩ tìm hiểu nguyên nhân nhiễm trùng do virus hay vi khuẩn chỉ trong vài giờ, nhằm hạn chế lạm dụng thuốc kháng sinh.

Việc xét nghiệm máu có thể giúp bệnh nhân hạn chế sử dụng kháng sinh khi không cần thiết, các nhà khoa học nghiên cứu trên tạp chí PloS One nhận định. Mặc dù xét nghiệm này vẫn đang trong giai đoạn kiểm nghiệm, tuy nhiên nhóm nghiên cứu cũng đang sử dụng các thiết bị cầm tay hỗ trợ trong quá trình thực nghiệm.

Xét nghiệm máu có thể hạn chế việc lạm dụng thuốc kháng sinh

Các chuyên gia độc lập cho rằng đây là một vấn đề quan trọng, vì vậy nghiên cứu cần được phân tích và xem xét kĩ càng hơn.

Bác sĩ phải đối mặt với thách thức trong việc giải mã nguyên nhân gây nhiễm trùng cho bệnh nhân và tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Mặt khác, vấn đề tìm ra nguyên nhân bệnh có thể phải mất nhiều ngày vì cần lấy mẫu bệnh và nghiên cứu các sinh vật trong phòng thí nghiệm.

Việc kiểm tra các phần tử trong máu cũng có thể cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho quá trình xét nghiệm; nhưng trong một số trường hợp, kết quả lại xuất hiện cả vi khuẩn và virus, dấu hiệu bệnh ung thư cũng như các chấn thương khác trong cơ thể người bệnh.

Vì vậy, đôi khi việc sử dụng thuốc kháng sinh, loại thuốc chỉ dùng điều trị vi khuẩn, lại trở thành bị lạm dụng. Và ngược lại, một số bệnh nhân cần dùng thuốc kháng sinh lại không được cung cấp sớm.

Nhóm khoa học làm việc tại một số trung tâm y tế ở Israel đã hợp tác với Công ty MeMed để tiến hành một thử nghiệm mới. Phân tích mẫu máu của hơn 300 bệnh nhân nghi bị nhiễm trùng, các nhà nghiên cứu đã thu được kết quả chính xác loại virus hoặc vi khuẩn trong hầu hết các trường hợp.

Xét nghiệm máu giúp phân biệt nguyên nhân gây bệnh do virus hay vi khuẩn

Eran Eden thuộc công ty MeMed cho biết: "Thí nghiệm đã cho kết quả chính xác đối với hầu hết bệnh nhân, người bệnh có thể biết họ bị nhiễm trùng do virus hay vi khuẩn chỉ trong vòng hai giờ…

Thực nghiệm này chưa thực sự hoàn hảo và không thể thay thế hoàn toàn những chẩn đoán của bác sĩ, tuy nhiên nó lại là một bước tiến bộ vượt bậc so với rất nhiều các xét nghiệm được thường xuyên sử dụng trong thực tế hiện nay".

Thí nghiệm được thực hiện dựa trên một thực tế là các vi khuẩn và virus có thể gây kích hoạt protein theo những con đường khác nhau khi chúng lây nhiễm trong cơ thể.

GS Jonathan Ball, một chuyên gia về virus tại Đại học Nottingham, cho biết: "Việc xác định nguyên nhân nhiễm trùng là điều thực sự quan trọng. Điều này sẽ giúp phân biệt nguyên nhân gây bệnh là do vi khuẩn hay virus gây nên… Kết quả này sẽ cho phép sự can thiệp của phương pháp lâm sàng nhằm giảm thiểu nhu cầu sử dụng thuốc kháng sinh không phù hợp, ví dụ như những người bị nhiễm virus. Tuy nhiên, vấn đề là làm thế nào để có thể đưa thí nghiệm này vào thực hiện trong dài hạn".

Theo Linh Nguyễn - Gia đình Việt Nam

Read more »

Tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc hạ sốt nhét hậu môn?

Tác dụng phụ của thuốc hạ sốt nhét hậu môn thậm chí còn nhiều hơn so với dạng uống.

• Trẻ bị sốt không nên lạm dụng thuốc nhét hậu môn vì có thể gây tác dụng phụ. Tốt nhất đo nhiệt độ chính xác rồi cho trẻ uống thuốc hàm lượng phù hợp, đủ liều lượng. Trường hợp bất đắc dĩ mới phải đặt thuốc nhưng cũng chỉ nên đặt vài lần.
• 
  
• Nếu đặt thuốc hậu môn có thể gây ra tình trạng đi ngoài cho bé. Nếu bé đi ngoài cần dừng đặt thuốc ngay. Lý do là bởi đặt thuốc trong trạng thái trẻ đi ngoài thuốc sẽ không có tác dụng do bị đào thải ngay ra ngoài, thậm chí còn gây ngộ độc, kích thích tại chỗ.
• 
  
• Thuốc hạ sốt đặt hậu môn dùng lâu ngày có thể gây viêm trực tràng
• 
  
• Thuốc đạn khi đặt thường gây ngứa hậu môn, mức độ và tần số cơn ngứa thường tăng theo thời gian, khoảng cách giữa các lần dùng thuốc. Đây là nguyên nhân khiến trẻ đang đặt thuốc có biểu hiện khó chịu hay trung tiện, thậm chí són phân.
• 
  
• Thuốc viên đạn dễ gây nhiễm khuẩn hậu môn, làm hậu môn của trẻ sưng tấy, đau rát
• 
  
• Cũng giống như uống, viên hạ sốt đặt hậu môn có thể ngấm vào máu nên cũng sẽ có trường hợp bị ngộ độc nếu quá liều, hoặc dùng nhiều quá có thể dẫn đến nhờn thuốc.
• 
  
• Không dùng thuốc hạ sốt đặc hậu môn khi trẻ bị dị ứng paracetamol, có bệnh nặng ở gan, bị viêm hậu môn, chảy máu trực tràng, bị tiêu chảy
• 
  
• Thuốc hạ sốt đặt hậu môn chỉ nên dùng đối với trẻ nôn ói nhiều, đang co giật hoặc trẻ đang ngủ mà không muốn đánh thức trẻ dậy thì có thể dùng thuốc nhét hậu môn.

Theo Nga Quỳnh - Kiến thức

Read more »

Cách nào hạn chế dị ứng thuốc?

Thuốc được dùng để phòng và điều trị bệnh, nhưng thuốc cũng là tác nhân gây dị ứng (dị ứng nguyên) và được gọi là dị ứng thuốc.

Hầu như tất cả các loại thuốc đều có thể gây dị ứng, tùy thuộc vào cơ địa mẫn cảm của người sử dụng…

Các phản ứng xảy ra do dị ứng thuốc có thể xuất hiện ngay sau khi dùng thuốc hoặc khi dùng thuốc đã lâu ngày và thậm chí sau khi ngưng dùng thuốc. Các phản ứng này có thể xảy ra từ mức độ từ nhẹ đến nặng, trong trường hợp nghiêm trọng như sốc phản vệ có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Yếu tố nguy cơ gây dị ứng thuốc

Do bản chất hóa học của thuốc: Đó là tính kháng nguyên không đồng đều giữa các loại thuốc, do bản chất cấu trúc hóa học, trọng lượng phân tử của thuốc, sự chuyển hóa của thuốc trong cơ thể, sự hình thành các sản phẩm trung gian và sự liên hợp của những sản phẩm này với thành phần protein của cơ thể.

Cơ địa của bệnh nhân: Các yếu tố di truyền, tính đáp ứng miễn dịch của người bệnh có vai trò rất quan trọng trong quá trình xuất hiện các bệnh cảnh lâm sàng của dị ứng thuốc. 

Vì vậy, khi dùng một thuốc để điều trị có người bị dị ứng, có người không và mức độ xuất hiện dị ứng giữa các cá thể cũng khác nhau (có người chỉ bị dị ứng nhẹ, có người bị nặng).Và cũng tùy thể tạng, có người dùng thuốc trong thời gian dài không sao nhưng đến thời điểm nào đó bỗng dưng lại bị dị ứng.

Dị ứng thuốc còn phụ thuộc vào cách sử dụng thuốc: dùng nhiều lần, dùng không đủ liều, dùng kéo dài, dùng kết hợp nhiều thuốc một lần và đặc biệt việc tự ý dùng thuốc của người dân… sẽ tạo và làm gia tăng nguy cơ dị ứng thuốc.

Ngoài ra dị ứng thuốc còn phụ thuộc vào đường sử dụng thuốc,lứa tuổi... Tình trạng nhiễm khuẩn thường làm tăng khả năng khả năng dị ứng thuốc…

Một số biểu hiện của dị ứng thuốc

Mày đay

Đây là một biểu hiện thường gặp nhất của dị ứng thuốc với các biểu hiện nóng bừng, râm ran trên da như côn trùng đốt, ngứa (đây là cảm giác khó chịu nhất, xuất hiện sớm, thường làm người bệnh mất ngủ) và xuất hiện những sẩn phù màu hồng nhạt đường kính vài mm đến vài cm, thường là hình tròn, xuất hiện nhiều nơi, có khi tụ thành từng đám, tại những nơi có tổ chức dưới da chắc hơn như lòng bàn tay, bàn chân, đầu… 

Kèm theo sẩn phù ở da đôi khi có khó thở, đau bụng, đau khớp, chóng mặt, buồn nôn, mót rặn, sốt cao…

Các biểu hiện trên có thể xuất hiện nhanh (sau vài phút) hoặc chậm (sau vài ngày) dùng thuốc. Các loại thuốc đều có thể gây tình trạng mày đay, hay gặp hơn cả là kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid, vaccin, huyết thanh, vitamin ….

Mày đay tái phát trong thời gian ngắn, ban vừa mất đi lại xuất hiện trở lại.Nếu tái phát hàng ngày trong thời gian một tháng trở lên là mày đay mãn tính.

Viêm da dị ứng do tiếp xúc

Khi bị phản ứng này, người bệnh có biểu hiện là các mụn nước, kèm theo ngứa và tiến triển theo nhiều giai đoạn. Thời gian mẫn cảm tiềm tàng ít nhất là 5 ngày giữa lần tiếp xúc đầu và lần tiếp xúc thứ hai với dị nguyên. Vùng tổn thương chính là chỗ dị nguyên tiếp xúc với biểu hiện ngứa, đỏ da, sưng nề...

Có rất nhiều loại thuốc khác nhau gây viêm da dị ứng do tiếp xúc như các thuốc dùng ngoài da: Các loại mỡ sulfamid, neomycin, các thuốc sát khuẩn, penicilin, ampicilin, streptomycin, aminazin, các thuốc kháng histamin tổng hợp… 

Dùng đường uống, tiêm cũng có thể gây viêm da dị ứng do tiếp xúc. Việc ngừng tiếp xúc với các thuốc gây viêm da dị ứng tiếp xúc có thể dẫn đến sự giảm bớt triệu chứng bệnh sau 2 - 3 ngày.

Phù Quincke- một trong những biểu hiện của dị ứng thuốc.

Phù Quincke

Phù quincke thường ở mặt gây phù mặt, với biểu hiện mi mắt sưng mọng không mở mắt được, môi sưng to làm khuôn mặt biến dạng. Phù Quincke còn xuất hiện ở cổ, ngực, bụng tạo thành từng mảng lớn nổi gờ trên mặt da, màu trắng hoặc hồng nhạt, rắn chắc, cũng có trường hợp gặp ở phía trong cẳng tay, đùi, bộ phận sinh dục. 

Ngoài ra, phù nề còn thấy ở niêm mạc đường hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu. Phù Quincke thanh quản là nguy hiểm nhất, với triệu chứng xuất hiện đầu tiên là nói giọng khàn, ho khan, sau đó thấy khó thở vào, rồi khó thở cả hai thì, vẻ mặt tím tái, hốt hoảng, lo lắng.Trường hợp này phải cấp cứu kịp thời.

Sốc phản vệ

Là tai biến dị ứng nghiêm trọng nhất, dễ gây tử vong nhất nếu không được chẩn đoán sớm và xử lý kịp thời. Sốc phản vệ có thể xuất hiện ngay ngay lập tức hoặc 30 phút sau khi dùng thuốc (nếu xuất hiện càng sớm thì bệnh càng nặng, tỉ lệ tử vong càng cao).

Phản ứng dị ứng này có thể xảy ra ở bất kỳ đường dùng nào tiêm, uống, bôi, xông, nhỏ…) nhưng đường tiêm tĩnh mạch là nguy hiểm nhất.

Sốc phản vệ xuất hiện có thể nhẹ với các biểu hiện (đau đầu, chóng mặt, có trường hợp nổi mày đay, mẩn ngứa, phù Quincke, nôn hoặc buồn nôn, đau bụng, đái ỉa không tự chủ, nhịp tim nhanh, huyết áp tụt, khó thở) sau khi dùng thuốc, đến nặng (với biểu hiện hoảng hốt, sợ chết, choáng váng, ngứa ran khắp người, khó thở, co giật, đôi khi hôn mê, đau bụng, da tím tái, niêm mạc nhợt, đồng tử giãn, mạch nhanh nhỏ, huyết áp tụt hoặc không đo được). 

Trường hợp trầm trọng hơn có thể xảy ra ngay trong những giây phút đầu tiên với tốc độ chớp nhoáng. Người bệnh hôn mê, nghẹt thở, da tím tái, mạch, huyết áp không đo được và có thể tử vong…

Tuy nhiên, cần cảnh giác với những dấu hiệu sớm cảnh báo sốc phản vệ như ngứa bàn chân, bàn tay, tê môi và lưỡi, khó thở, nhịp tim nhanh, cảm giác bồn chồn, hốt hoảng…

Hội chứng Lyell và Stevens - Johnson

Hội chứng Lyell còn gọi là hội chứng hoại tửthượng bì nhiễm độc, là tình trạng nhiễm độc da dị ứng nghiêm trọng nhất. Bệnh xuất hiện từ một vài giờ đến 1-2 tuần sau khi dùng thuốc. 

Người bệnh mệt mỏi rã rời, sốt rất cao, rét run, bàng hoàng, mất ngủ, ngứa khắp người, trên da xuất hiện rất nhiều mảng đỏ, có khi có những ban xuất huyết, một vài ngày sau, lớp thượng bì tách khỏi da, khẽ động vào là có thể tuột ra từng mảng (dấu hiệu Nikolski dương tính). 

Cùng với viêm loét các hốc tự nhiên là viêm phổi, gan, thận... Người bệnh trong tình trạng nhiễm độc nặng, nhanh dẫn đến tử vong.

Hội chứng Stevens - Johnson (còn gọi là hội chứng viêm loét cấp tính da và niêm mạc do thuốc). Sau khi dùng thuốc vài giờ, đến một hai tuần người bệnh sốt cao, mệt mỏi ngứa khắp người, nổi ban đỏ và bọng nước trên da, viêm loét các hốc tự nhiên (miệng, mắt, mũi, tai, họng, hậu môn, sinh dục), có thể tổn thương gan, thận, thể nặng dễ gây tử vong.

Làm gì để hạn chế?

Dị ứng thuốc là một tai biến, nhiều khi rất nguy hiểm, gây tổn thương ở hầu hết các cơ quan, từ ngoài da đến nội tạng. Việc cấp cứu và điều trị nhiều khi rất phức tạp, kéo dài, tỷ lệ tử vong cao, nhất là đối với các phản ứng tức thì mà bệnh nhân ở xa cơ sở y tế không được cấp dứu kịp thời.

Việc dự phòng dị ứng thuốc không đơn giản, và nhiều khi ngay cả bản thân thày thuốc cũng không thể lường trước được phản ứng của từng bệnh nhân đối với một loại thuốc nào đó. 

Tuy nhiên, để hạn chế thấp nhất tai biến do thuốc (trong đó có dị ứng thuốc), đối với bác sĩ, khi kê đơn thuốc cho bệnh nhân nên lựa chọn thuốc phải có sẵn trên thị trường, ít tác dụng phụ, phù hợp với điều kiện kinh tế của bệnh nhân và phù hợp với cơ địa người bệnh.

Với người bệnh, khi có bệnh cần phải đi khám để được bác sĩ kê đơn dùng thuốc phù hợp; Không tự ý dùng thuốc điều trị bệnh; Không nên lạm dụng dùng các loại thuốc kháng sinh (vì các tai biến do thuốc thì kháng sinh chiếm tỷ lệ cao nhất). 

Người bệnh chỉ nên sử dụng các loại thuốc khi biết rõ nguồn gốc, xuất xứ, thành phần và đã được cấp visa của Bộ y tế; Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc... Nếu đang dùng một thứ thuốc mà phát hiện bị ngứa, nổi mẩn đỏ, khó thở, phải lập tức ngưng ngay thuốc đó và báo cho thầy thuốc biết. 

Người đã có tiền sử dị ứng, đặc biệt là bị hen suyễn, phải thận trọng khi dùng thuốc. Nếu đã phát hiện có biểu hiện dị ứng với một loại thuốc nào thì sau này không được dùng loại thuốc đó nữa và khi đi khám chữa bệnh nên báo cho thầy thuốc biết để thầy thuốc tránh cho dùng, sẽ chỉ định loại thuốc khác thay thế.

Theo DS Hoàng Thu - Sức khỏe và Đời sống

Read more »

Những lưu ý khi dùng men tiêu hóa

Nhiều người dùng men tiêu hóa một cách vô tộ vạ không theo chỉ dẫn của bác sĩ, nên vô tình lại mang họa vào thân.

Ảnh minh họa

Bạn hiểu gì về men tiêu hóa?

Theo DS Trịnh Thị An (Giảng viên trường Trung cấp Y Dược Bắc Ninh, Thành Trì, Hà Nội): "Men tiêu hóa bản chất là những protein có tác dụng xúc tác một phản ứng hóa học giúp cho thức ăn được cắt nhỏ ra, cơ thể sẽ dễ dàng hấp thu hơn".

Việc thiếu các men trên sẽ dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa, rối loạn hấp thu. Các chất glucid, protid, lipid nếu không được hấp thụ sẽ bị khuẩn ruột làm cho lên men, dẫn đến hiện tượng tiêu chảy, đi ngoài phân sống...

Men tiêu hóa (hay còn gọi là enzym) do cơ thể (chủ yếu từ ống và tuyến tiêu hóa) tiết ra để tiêu hóa thức ăn (cắt nhỏ thức ăn thành những phần tử nhỏ để được hấp thu vào máu).

Khi các tuyến tiêu hóa bị tổn thương hoặc giảm bài tiết (dùng thuốc kháng sinh dài ngày, tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng nặng, u xơ nang tuyến tụy, viêm teo ruột kéo dài, cắt ngắn ruột sau phẫu thuật...), cơ thể sẽ thiếu các men tiêu hóa cần phải bổ sung.

Theo sự chia sẻ của DS Trịnh Thị An thì không nên lạm dùng men tiêu hóa như là thuốc chữa bệnh. Khi dùng men tiêu hóa cũng cần có những lưu ý sau:

1. Chỉ nên sử dụng men tiêu hóa khi cơ thể thiếu men này thực sự, do khả năng tiết dịch của các tuyến tiêu hóa bị kém đi.

2. Việc sử dụng loại men tiêu hóa nào, số lượng, liều lượng bao nhiêu, dùng vào khi nào... đều phải do thầy thuốc chỉ định và theo dõi sau khi thăm khám cụ thể.

3. Hiểu đúng về men tiêu hóa, lưu ý men tiêu hóa không phải là thuốc chữa tiêu chảy: Nguyên tắc điều trị bệnh tiêu chảy là tìm ra nguyên nhân, bù nước và điện giải, dùng kháng sinh thích hợp khi cần thiết.

4. Nhiều người cứ nghĩ rằng men tiêu hóa (loại vi sinh) chữa được bệnh tiêu chảy và chỉ cho con mình uống men là đủ mà quên không bù nước khi mắc bệnh là rất nguy hiểm.

5. Khi dùng cần phải phân biệt men tiêu hóa và men vi sinh vật (probiotic).

6. Đối với những men vi sinh, chỉ để dùng điều trị bệnh tiêu chảy cấp do virus và trường hợp bị thiếu hụt loại vi khuẩn đường ruột có lợi.

7. Dùng men tiêu hóa từng đợt 1 - 2 tuần chứ không nên dùng kéo dài. Nếu dùng kéo dài thì sẽ làm các tuyến tiêu hóa bị ức chế, giảm bài tiết của hệ tiêu hóa, hoặc gây ra tình trạng phụ thuộc vào thuốc.

8. Không tự ý dùng men tiêu hóa cho trẻ con.

9. Việc sử dụng loại men nào, số lượng, liều lượng và thời gian ra sao đều phải do bác sĩ chuyên khoa chỉ định và theo dõi sau khi thăm khám cụ thể.

Theo Lê Ngọc - Sức khỏe gia đình

Read more »

Dễ dãi khi nhỏ mũi, suýt nguy!

Nhiều ông bố bà mẹ tùy tiện dùng thuốc nhỏ mũi cho con để rồi thót tim khi con gặp những phản ứng phụ phải nhập viện cấp cứu.

Ngày 6/6, tại BV Nhi đồng 2 TPHCM có một trẻ 2 tuổi phải nhập viện cấp cứu vì có biểu hiện tăng huyết áp, vã mồ hôi, nhịp tim nhanh, co mạch sau khi dùng thuốc nhỏ mũi. Theo các bác sĩ, nếu không điều trị kịp thời, trẻ có thể bị xuất huyết não và tử vong. 

Những trường hợp trẻ bị phản ứng nghiêm trọng sau khi nhỏ mũi không phải là hiếm và đã được cảnh báo rất nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, tai biến vẫn xảy ra. Vì vậy, cha mẹ cần có hiểu biết tối thiểu khi dùng thuốc nhỏ mũi cho con để tránh những tai biến đáng tiếc có thể xảy ra cho trẻ.

- Chỉ sử dụng thuốc nhỏ mũi cho trẻ theo chỉ dẫn của bác sĩ, không tự ý mua thuốc về nhỏ cho con.

- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi nhỏ thuốc cho bé, tránh dùng những thuốc nhỏ mũi của người lớn.

- Các loại thuốc nhỏ mũi dạng co mạch như naphazolin, oxymetazolin... đều phải hết sức thận trọng vì các nhóm thuốc này đã gây rất nhiều tai biến khi dùng cho trẻ nhỏ, sau khi nhỏ mũi trẻ có biểu hiện lừ đừ, vã mồ hôi, tay chân lạnh ngắt, thậm chí ngưng thở từng cơn, nhịp tim không đều nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong.

- Không dùng thuốc nhỏ mũi dài ngày, khi thấy trẻ không đỡ cần đến tái khám bác sĩ để có hướng xử trí tốt hơn. Dùng thuốc nhỏ mũi dạng co mạch dài ngày sẽ gây viêm mũi do thuốc vì nhỏ dài ngày thuốc co mạch làm cho cuốn mũi bị xơ hóa, dẫn đến sau một thời gian nhỏ thuốc co mạch hết tác dụng, lúc này chỉ có phẫu thuật mới sửa chữa lại tổn thương ở cuốn mũi người bệnh.

Theo BS. Bảo Thư - Sức khỏe và Đời sống

Read more »

Thuốc tránh thai - Vũ khí chống ung thư

Một nghiên cứu công bố trên tờ British Medical Journal cho thấy thuốc tránh thai làm giảm ít nhất 12% nguy cơ ung thư ở phụ nữ.

Theo nghiên cứu đăng trên tờ British Medical Journal, việc sử dụng thuốc tránh thai trong vòng ít nhất 8 năm làm giảm đến 12% các nguy cơ ung thư.

Còn nhóm các nhà nghiên cứu người Anh của trường đại học Aberdeen (Scotland), thì thuốc tránh thai có thể đẩy lùi các nguy cơ ung thư 12% nhưng với một vài điều kiện về thời gian.

Nghiên cứu được tiến hành trên 46.000 phụ nữ Anh tuổi trung bình là 29 vào thời điểm bắt đầu nghiên cứu, đã kết hôn hoặc đang có mối quan hệ bền vững.

Các nhà nghiên cứu đã theo dõi họ trong suốt 36 năm. Các tác động của một loại hormon nhân tạo (thuốc tránh thai) không xuất hiện ngay lập tức, mà phải đợi đến 15 năm sau khi ngừng uống mới bộc lộ một ảnh hưởng sinh lý rõ rệt.

Trong số những phụ nữ được nghiên cứu, khoảng 23.000 người sử dụng thuốc tránh thai uống trong khoảng thời gian trung bình ít hơn 4 năm, trong khi những người khác chưa từng bao giờ uống thuốc.

So sánh hai nhóm phụ nữ, nghiên cứu cho thấy tỷ lệ giảm nguy cơ liên quan đến việc dùng thuốc tránh thai có thể đạt từ 3 - 12% với những phụ nữ uống thuốc tránh thai ít hơn 8 năm. Tỷ lệ này rất đáng kể với bệnh ung thư cột sống, trực tràng, màng trong tử cung và buồng trứng.

Tuy nhiên, với hơn 8 năm dùng thuốc, nghiên cứu lại cho thấy xu hướng ngược lại: Các nguy cơ ung thư tăng lên đến 22%; nhất là với các bệnh ung thư cổ tử cung, hệ thần kinh trung ương và tuyến yên.

Read more »

Thuốc kháng sinh làm tăng bệnh sốt rét?

Sốt rét là bệnh gây nên bởi ký sinh trùng Plasmodium truyền từ người sang người, nhưng gần đây các nhà khoa học phát hiện thuốc kháng sinh có đóng góp không nhỏ làm tăng lây truyền bệnh sốt rét.

Mối liên quan giữa thuốc kháng sinh và lan truyền bệnh sốt rét

Tạp chí Nature Communications vừa cho biết các chuyên gia ở Trường cao đẳng Hoàng gia London (ICL) phát hiện ra mối liên quan giữa thuốc kháng sinh với nguy cơ lan truyền bệnh sốt rét, nhất là hai dòng thuốc penicillin và streptomycin. 

Sở dĩ hai kháng sinh này được chọn cho nghiên cứu là do chúng không được sử dụng cho điều trị bệnh sốt rét vì kém hiệu quả với ký sinh trùng sốt rét. Mục tiêu nghiên cứu là nhằm khám phá mức độ ảnh hưởng của hai loại kháng sinh nói trên đối với hệ sinh vật đường ruột của muỗi.

Những triệu chứng điển hình khi bị sốt rét.

Trong nghiên cứu, máu bệnh nhân sốt rét được lấy để xét nghiệm, hai loại kháng sinh này được sử dụng dưới dạng máu chứa kháng sinh để làm mồi cho muỗi cái Anophelese, thủ phạm lan truyền sốt rét. 

Kết quả, các vi sinh vật đường ruột của những con muỗi hút máu có chứa kháng sinh giảm tới 70%. Một khi không có các vi sinh vật thì những con muỗi gây bệnh này dễ bị nhiễm sốt rét, làm tăng nguy cơ lây nhiễm từ muỗi sang các đối tượng khác. 

Nhóm nghiên cứu còn phát hiện thấy sự sống sót của muỗi cũng tăng lên đáng kể nếu chúng tiêu hóa kháng sinh. Điều này có nghĩa nếu bị nhiễm sốt rét, muỗi sẽ có thời gian sống dài hơn bình thường, làm cho số lượng muỗi truyền bệnh tăng lên đáng kể. 

Ngoài ra, loài muỗi hút máu có chứa kháng sinh còn có khả năng lây truyền bệnh trên quy mô rộng hơn so với những loài muỗi bình thường, tất cả những yếu tố này đều có thể làm tăng tỷ lệ lây lan bệnh sốt rét trong cộng đồng. Đặc biệt, khi tuổi thọ muỗi được nâng lên thì mức lan truyền bệnh sốt rét lại càng cao, làm trầm trọng thêm dịch sốt rét.

Sốt rét là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất và nghiêm trọng đối với sức khỏe con người. Bệnh gây ra bởi ký sinh trùng Protozoa thuộc chi Plasmodium, chi này có bốn loài gây nhiễm bệnh. 

Nguy hiểm hơn cả là chi Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax, hai chi còn lại là Plasmodium ovale và Plasmodium malariae cũng gây bệnh nhưng tỷ lệ tử vong thấp hơn. 

Nhóm các loài Plasmodium gây bệnh ở người thường được gọi chung là ký sinh trùng sốt rét, riêng loài P.knowlesi, phổ biến ở vùng Đông Nam Á, gây bệnh sốt rét ở khỉ nhưng cũng có thể gây nhiễm khuẩn nặng ở người. Triệu chứng giống như người mắc bệnh cúm: sốt cao và ớn lạnh, đau đầu, đau bụng, mệt mỏi, da lạnh, sưng, ho khan, sưng lách và nôn ói... 

Căn bệnh thường gặp ở các nước nóng ẩm, khí hậu nhiệt đới. Riêng Mỹ, mỗi năm có thêm 1.500 ca mới, phần lớn là mang từ những vùng sốt rét trở về hoặc những người nhập cư từ những vùng chưa thanh toán dứt điểm sốt rét.

Tháng 12/2014, hãng tin Reuters, Anh cho biết, tỷ lệ tử vong vì sốt rét trong giai đoạn 2000 - 2014 trên quy mô toàn cầu giảm khoảng 47%, tương đương 584.000 người thiệt mạng mỗi năm. Kết quả này có được là do sử dụng liệu pháp kết hợp (ACT).

Liệu pháp này dựa trên cơ sở dùng artemisinin có nguồn gốc từ thảo dược của người Trung Quốc, tuy nhiên gần đây ký sinh trùng sốt rét lại đang có chiều hướng kháng thuốc thế hệ mới. Tại các vùng có dịch sốt rét, người ta sử dụng nhiều loại thuốc để điều trị bệnh nhiệt đới, bệnh lao, HIV, bệnh cho trẻ sơ sinh bằng thuốc kháng sinh.

Việc dùng thuốc này có tác dụng làm tăng tỷ lệ sống sót cho trẻ sơ sinh và nhóm trẻ nhỏ nhưng mặt trái lại ít được quan tâm. Qua nghiên cứu ở 2 loại thuốc kháng sinh nói trên cho thấy, hiện tượng kháng thuốc kháng sinh là có thật, làm tăng nguy cơ lây truyền bệnh sốt rét cho con người.

Những nan giải hiện tượng kháng thuốc sốt rét và thuốc kháng sinh

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC), lan truyền sốt rét không chỉ do muỗi nhiễm bệnh mà còn do cả muỗi không nhiễm bệnh, đốt người mắc bệnh sau đó truyền cho người khỏe mạnh. 

Theo CDC, lợi ích của việc dùng thuốc kháng sinh là không thể phủ nhận, nhưng lạm dụng sẽ làm tăng đề kháng của vi khuẩn. Hàng năm trên thế giới có khoảng 2 triệu người ốm vì vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh, trong số này có khoảng 23.000 người tử vong. 

Hiện tượng kháng thuốc kháng sinh không chỉ xảy ra ở các nước đang phát triển mà còn xuất hiện ở cả những nước công nghiệp phát triển ở Âu Mỹ, thậm chí còn xuất hiện cả những loại siêu khuẩn kháng kháng sinh.

ĐH Oxford, Anh mới đây đã công bố một nghiên cứu mẫu máu của 1.241 bệnh nhân sốt rét tại 10 quốc gia châu Á và châu Phi từ tháng 5/2011 đến tháng 4/2013. 

Đây là nhóm bệnh nhân được điều trị bằng thuốc chống sốt rét trong thời gian 6 ngày, 3 ngày dùng artemisinin và 3 ngày dùng artemisinin kết hợp với liệu pháp ACT để đánh giá mức độ ký sinh gây sốt rét bị tiêu diệt. Kết quả, sự kháng thuốc chống sốt rét đã xuất hiện ở nhiều nơi như miền Bắc và miền Tây Campuchia, Thái Lan, Việt Nam và Đông Myanmar. 

Theo WHO, hiện tượng kháng artemisinin hoặc các thế hệ thuốc sốt rét mới sẽ là thảm họa nếu tiếp tục tiến triển, vì vậy cộng đồng thế giới cần tăng cường các biện pháp kiểm soát, tuyên truyền để người dân nhận thức đầy đủ mối nguy hiểm, chủ động phòng chống một cách hiệu quả, kể cả giải pháp tiêu diệt muỗi, nằm ngủ có mùng màn và thực hiện tốt mọi quy định về phòng chống và điều trị bệnh sốt rét do ngành y tế quy định.

Theo Khắc Nam - Sức khỏe và Đời sống

Read more »